Παρασκευή 14 Μαρτίου 2008

And justice for all (?)

"Είναι βέβαιο πως η συντριπτική πλειοψηφία της κυπριακής κοινωνίας δεν θα ικανοποιηθεί από την απόφαση αυτή. Στη διαμόρφωση της γνώμης καθοριστικός ήταν ο ρόλος των δημοσιευμάτων της εποχής εκείνης από τα ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων και ο "Πολίτης". Η δυσαρέσκεια που θα προκληθεί επιβεβαιώνει την ορθότητα της απόδοσης αποζημιώσεων στον ενάγοντα."

Αυτά διατύπωσε πριν μερικές μέρες δικαστής της χώρας μας, καταδικάζοντας αυτή την εφημερίδα να πληρώσει 100 χιλιάδες ευρώ σε μια υπόθεση λιβέλου.
Ο περιορισμένος χώρος αυτής της στήλης δεν επιτρέπει την κριτική της απόφασης από αποκλειστικά νομικής πλευράς. Ωστόσο, οι δικαστικές αποφάσεις δεν μπορούν να εκφεύγουν της βασάνου της κριτικής γι' αυτό και οι ακόλουθες σκέψεις, που φιλοδοξούν να υποστηρίξουν ότι η απόφαση είναι από δικαιοπολιτικής και φιλοσοφικής απόψεως λανθασμένη.
Το πρόβλημα της ορθότητας μιας νομικής κρίσης έχει αντιμετωπιστεί από τη σύγχρονη μεθοδολογία του δικαίου. Η κριτική έναντι της έννοιας του "κοινού περί δικαίου αισθήματος", στο οποίο αναφέρεται η πιο πάνω αποστροφή της δικαστικής απόφασης, δεν μπορεί να αποτελεί στέρεο κριτήριο. Είναι ένα κριτήριο συγκεχυμένο και δυσδιάκριτο, και ούτε είναι ιδιαιτέρως κοινό σε μια όντως πολυφωνική κοινωνία, με σύνθετες επικοινωνιακές δομές. Άλλοτε, αποτελεί μια συγκεκαλυμμένη μορφή της τυραννίας μιας τυχαίας πλειοψηφίας. Υπάρχει βέβαια πάντοτε ο κίνδυνος αυτό το κριτήριο να είναι ένα ετερόκλητο μείγμα από φέρουσες πεποιθήσεις κοινωνικής ηθικής, αυθόρμητες παραστάσεις και προκαταλήψεις του κοινού νου. Άρα, χρειάζεται να αναστοχαζόμαστε πάνω στις παγιωμένες στάσεις και πεποιθήσεις ζωής, το οποίο εν τέλει, σε μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία, είναι ένα ζήτημα ανοικτό στη σφαίρα της δημόσιας επικοινωνίας των ανθρώπων. Και για αυτό ακριβώς το λόγο δεν μπορεί να ανατίθεται προνομιακά στα όργανα της δικαστικής εξουσίας! Το πιο ασφαλές κριτήριο που έχει προταθεί είναι το μέτρο του ελλόγως δρώντος, ελεύθερου και υπεύθυνου πολίτη -όχι απλώς του "μέσου ανθρώπου"- που διάγει στα πλαίσια μιας κοινωνίας θεσμοποιημένης ελευθερίας.
Κατά δεύτερο λόγο, η επιβολή των ηχηρών αποζημιώσεων είναι και αυτή λανθασμένη. Είναι στοιχειώδης αρχή του δικαίου ότι η προσβολή ενός εννόμου αγαθού (στην περίπτωσή μας η φήμη κι η αξιοπρέπεια ενός πολίτη) απαιτεί τη συντεταγμένη απάντηση μιας κοινωνίας. Αυτή επέρχεται μέσα από προκαθορισμένους κανόνες, τους νόμους οποιασδήποτε ιεραρχικής βαθμίδας, ως αντίδραση σε ανάλογο μέτρο σε αυτόν που καταφέρνει την προσβολή ενός εννόμου αγαθού.
Εφόσον το δικαστήριο διαμόρφωσε τη δικανική πεποίθηση ότι τα δημοσιεύματα προσέβαλλαν ένα έννομο αγαθό θα έπρεπε να καταλήξει σε μια ποινή η οποία θα ήταν ανάλογη της προσβολής. Ήδη όμως, κατά αντινομικό και παράλογο τρόπο, το ίδιο το δικαστήριο προτρέχει για να χαρακτηρίσει τις αποζημιώσεις "ηχηρές" και άρα δυσανάλογες προς την προσβολή που επήλθε.
Ανεξαρτήτως των πιο πάνω, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν και άλλοι λόγοι για τους οποίους η απόφαση θα εφεσιβληθεί. Αν αυτή επικυρωθεί και στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, τότε ανοίγει ο δρόμος για προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου μια καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας φαντάζει εξόχως πιθανή. Αυτή θα μετουσιωθεί σε χρηματική αποζημίωση προς τον ΠΟΛΙΤΗ, αλλά μέχρι τότε ο κάθε πολίτης θα μπορεί δίκαια να αναλογίζεται: "Quis custodiet ipsos custodes?". Κατά τη δική μου αντίληψη η απάντηση έχει ήδη δοθεί λίγες γραμμές πιο πάνω: οι ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες.

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Hello. This post is likeable, and your blog is very interesting, congratulations :-). I will add in my blogroll =). If possible gives a last there on my blog, it is about the Monitor de LCD, I hope you enjoy. The address is http://monitor-de-lcd.blogspot.com. A hug.

Aceras Anthropophorum είπε...

Φίλε συμπλογκκά,


Η Λήδρας σε λίγες μέρες ξιμπλοκκάρεται. Έλα να φωτογραφίσεις τζαι συ το οδόφραγμαν να το έχεις ενθύμιον πρίν να γραφτεί στες μάυρες σελίδες της ιστορίας της μοιρασμένης Κύπρου. Παρασκευή από τις 5 η ώρα, στο οδόφραγμα θα έρτουν τζαι άλλοι Κυπραίοι μπλόγκερς τζαι μη. Αν γινούμεν πολλοί ίσως μας ακούσουν τζαι οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων που θα τελειώνουν την πρώτην τους συνάντησην. Θα μπορέσουμεν να τους μυνήσουμεν ότι χαιρούμαστιν που το ανοίξαν τζαι θα το χαρούμεν τέλεια όταν θα φύγουν όλα τα οδοφράγματα τζαι η Κύπρος θα είναι μία χωρίς ξένους στρατούς τζαι δικούς. Η πράξη τους αποδεικνύει ότι άμαν θέλουμεν μπορούμεν. Μπορούμεν να ζήσουμε τζαι σε ειρήνη κάτω που έναν ουρανόν. Όπως εμπορέσαν να ποσπάσουν την Λήδρας που τον τοίχον της, τους καλούμεν να ποσπάσουν την Κύπρον όλην από την πράσινη γραμμή της. Εμείς θα είμαστιν δίπλα τους σε μιαν τέθκοιαν προσπάθιαν. Παρασκευή η ώρα 5 μήν ξεχάσεις.