Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2007

Μαθήματα ιαπωνικής ιστορίας




Θυμάστε τον Δημήτριο Γούναρη; Υποθέτω πως όχι…Ήταν πολιτικός αρχηγός το 1920. Σας βοηθάει αυτό το στοιχείο; Μάλλον όχι… Τι έκανε τους Έλληνες το 1920 να υπερψηφίσουν την «Ηνωμένη Αντιπολίτευση», όπου συμμετείχε το Λαϊκό Κόμμα του Δημητρίου Γούναρη, μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας και να καταψηφίσουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο; Εικάζω ότι δεν θυμάστε...

Κύρια δέσμευση του ήταν η απεμπλοκή των ελληνικών στρατευμάτων από τη Μικρά Ασία. Οι εκλογές της 1ης Νοεμβρίου βρήκαν νικήτρια την παράταξη του, έχοντας καταφέρει να εκλέξει, 260 βουλευτές έναντι 110 του κόμματος των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου. Η νέα φιλοβασιλική κυβέρνηση προxώρησε στη διενέργεια δημοψηφίσματος για την επαναφορά του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄, παρά τις έντονες αντιδράσεις της βενιζελικής παράταξης και των ξένων δυνάμεων. Η κυβέρνηση απέκρυψε, όμως από τον λαό τη διακοίνωση των συμμάχων, στην οποία την προειδοποιούσαν ότι θα προχωρούσαν σε οικονομικό αποκλεισμό στην περίπτωση επαναφοράς του Κωνσταντίνου στο θρόνο. Η κυβέρνηση επανάφερε τον Κωνσταντίνο, ο οικονομικός αποκλεισμός πραγματοποιήθηκε και οι σύμμαχοι, φοβούμενοι το φιλογερμανό βασιλιά, άρχισαν να κρατούν αποστάσεις. Παρατηρήθηκε τότε μια μεταστροφή πολιτικής τους υπέρ των Τούρκων. Επίσης, «αποκαταστάθηκαν» 3.000 απόστρατοι φιλοβασιλικοί αξιωματικοί, οι οποίοι αντικατέστησαν τους βενιζελικούς, παρ' όλη την κρίσιμη χρονική συγκυρία, με αποτέλεσμα άπειροι, πάνω στα θέματα της Μικρασιατικής εκστρατείας, και ανέτοιμοι για την εξέλιξη της εκστρατείας να αναλάβουν υψηλές και καίριες θέσεις. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά…

Πιστεύω ότι σε 85 χρόνια από σήμερα, όταν ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράφει την ιστορία του ελληνισμού της Κύπρου ενδεχομένως να διαπιστώσει τις ανησυχητικές ομοιότητες με την περίοδο πριν την Καταστροφή : ένα κουρασμένο εκλογικό σώμα, χωρίς συναίσθηση της ιστορικής του ευθύνης αποφασίζει να ενδώσει στην ευκολία των εύηχων συνθημάτων, σε κούφιους πατριωτισμούς για να βρεθεί λίγα χρόνια μετά να διαχειρίζεται την Καταστροφή. Μια από τις τραγικότερες πτυχές της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν ο ξεριζωμός του Ελληνισμού, το σβήσιμο της ιστορικής μνήμης, η «μνημειοποίηση» της παρουσίας του στα χώματα της Μικράς Ασίας. Από τότε, έχουν περάσει χρόνοι πολλοί και η γιαγιά μου, μου έχει διηγηθεί ιστορίες από τις χαμένες πατρίδες σε μια γλώσσα που σβήνει, από μια πάστα ανθρώπων που φυραίνει.

Δεν θέλω να σκέφτομαι τον εαυτό μου στη θέση της - να αφηγούμαι ιστορίες σε μια διάλεκτο που χάνεται στα δικά μου εγγόνια, για μέρη που θα τα βλέπουν πλέον ως μακρινό παρελθόν το οποίο δεν τους αφορά. Το πολιτιστικό μας στίγμα στη βόρεια Κύπρο σβήνει και η πολιτική της σε βάθος χρόνου λύση, θα σημάνει και την οριστική διάρρηξη του ιστορικού μας δεσμού με το κατεχόμενο μέρος της πατρίδας μας.

Δεν πιστεύω σε ιστορικούς ντετερμινισμούς και νομοτελειακές φάρσες τις ιστορίας. Ελπίζω ότι αυτή η δυσοίωνη προοπτική μπορεί (ακόμη) να ανατραπεί. Με άλλα λόγια μπορούμε να διεκδικήσουμε ότι το μέλλον θα γραφτεί από εμάς, στέλνοντας τον Τάσσο Παπαδόπουλο δίπλα στο Δημήτρη Γούναρη: στα «αζήτητα» της Ιστορίας...

Παρασκευή 26 Οκτωβρίου 2007

…… προχώρα, άλλαξε τα όλα!

Το σύνθημα είναι πολυχρησιμοποιημένο και τετριμμένο. Ίσως έχει χάσει τη φρεσκάδα του, αφού έχει γίνει «λάστιχο» για τις ανάγκες πολλών υποψηφίων. Ο υπογράφων αποστρέφεται τα συνθήματα, ιδιαίτερα όσα επιχειρούν να φανατίσουν τους ψηφοφόρους κα να πολώσουν το κλίμα. Σε αυτή την περίπτωση όμως θα κάνει μια εξαίρεση.

Στις επικείμενες προεδρικές εκλογές, θα έχουμε τη δυνατότητα να «σταυρώσουμε» έναν από τους τέσσερεις υποψηφίους. Η ψήφος μας όμως δεν θα συνοδεύεται από καμιά σημείωση ή μήνυμα προς τον υποψήφιο της επιλογής μας ή προς όσους θα απορρίψουμε.

Δράττομαι, λοιπόν, της ευκαιρίας (και της ευγενούς φιλοξενίας του ΠΟΛΙΤΗ) να στείλω το δικό μου μήνυμα προς τον υποψήφιο που έχω επιλέξει. Θέλω να είναι σύντομο, απλό και περιεκτικό. Θέλω να είναι μια καθαρή εντολή που να συμπυκνώνει, κατά το δυνατό, όσα αναμένω. Θέλω να είναι ο σημερινός τίτλος και θέλω να το απευθύνω ευθέως: «Προχώρα, άλλαξε τα όλα!»

Αφήνω κατά μέρους τις φαιδρότητες περί ΕΟΚΑ Β’ (σε μια κοινωνία που τρομοκρατείται στην ιδέα της ιστορικής κάθαρσης), τις ανακολουθίες στα της διαπλοκής του περίγυρου (σε μια χώρα που αυτοκτονεί εισπνέοντας φυσικό αέριο) και τις αθλιότητες της περιρρέουσας (σε ένα κράτος που βρίσκεται στο παρά 1 της διχοτόμησης).

Θέλω να μιλήσω για κάτι άλλο: Για έναν Πρόεδρο που θα έχει ευλαβικό ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Που θα απέχει έτη φωτός από την παλαιολιθική στάση της «εγχώριας, ορθόδοξης Αριστεράς» έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αποστρέφεται τον απομονωτισμό του σημερινού Προέδρου. O Κύπριος Πρόεδρος που θα ήθελα να δω μια μέρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Γνώστης των θεμάτων, με αποδεδειγμένη δυνατότητα προσβάσεων, αξιοπρεπή και ενεργό εμπλοκή στις διεργασίες.

Την 1η Μαρτίου 2008 θέλω να δω στα σκαλιά του Προεδρικού αυτόν που κεντρικό του πολιτικό πρόταγμα είναι η Ηθική Ανανέωση. Στο δημόσιο βίο, στις κυβερνητικές υπηρεσίες, στον πολιτικό διάλογο. Η γενιά μου έχει κουραστεί από την αβελτηρία, το νεποτισμό, την κουμπαροκρατία των γνωστών και τους μυστικούς μετόχους που επικράτησε επί των ημερών της παρούσας «Συγκυβέρνησης περιορισμένης ευθύνης». Δεν θεωρώ τυχαίο ότι όλοι, πλην ενός, δεν τολμούν ούτε λεκτικά να συμβαδίσουν με αυτή την επιταγή.

Θέλω να δω αυτόν τον Πρόεδρο να αναδεικνύεται στο αξίωμα του επειδή οι υγιείς δυνάμεις αυτής της κοινωνίας έχουν κινητοποιηθεί και κυρίως επειδή η δική μας γενιά απηύδησε με τους πολιτικούς παλαιάς κοπής και αναχρονιστικών αντιλήψεων. Προσδοκώ ένα σύγχρονο και προοδευτικό λόγο. Κάποιον που να ακούει με προσοχή ανθρώπους της γενιάς μου και να ανταποκρίνεται ενεργητικά και θερμά στις ανησυχίες, τους προβληματισμούς και την κριτική τους.

Όσοι αδυνατούν να συμμεριστούν αυτές τις αναγκαιότητες, επιλέγουν συνειδητά το βύθισμα στο τέλμα και το αδιέξοδο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε. Θέλουμε να δούμε τον τόπο να προοδεύει, να νιώσουμε ότι οι δικοί μας ορίζοντες θα είναι διευρυμένοι, θέλουμε την οριστική ρήξη με το παρελθόν.

Αλλαγή σε όλα μέσα από την Ηθική Ανανέωση, λοιπόν. Για να δοθεί ένα τέλος στους αριβισμούς και να ακυρωθεί το ανήθικο μάθημα, ότι μόνον αυτός που έχει στενές σχέσεις με την εξουσία, μπορεί να προχωρήσει στην κοινωνία και να πετύχει στη ζωή του.

Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2007

Δικαίωμα στην αισιοδοξία!


Η στήλη σήμερα λέει να κάτσει φρόνιμα. Δεν θα θυμώσει με κανέναν, δεν θα οργιστεί με τίποτα από αυτά που θεωρεί στραβά. Δεν θα ασχοληθεί με τις ανακολουθίες των πολιτικών, ούτε με τις ανεπάρκειες της κοινωνίας. Δεν θα μελαγχολήσει για όσα δεν συμβαίνουν, θα αγνοήσει επιδεικτικά τα μείον του τρεχούμενου της και θα απόσχει της συνήθους erga omnes καχυποψία της. Δεν θα αφήσει ούτε μια σκέψη να λοξοδρομήσει – παραφράζοντας έναν σύντροφο: εκτός από το Κυπριακό, υπάρχει κι η μοναξιά...
Αντίθετα!
Θα ρίξει μια βαθιά ματιά στον ορίζοντα αυτού του παρατεταμένου καλοκαιριού. Θα αναζητήσει τη γλύκα των πραγμάτων, τα ζεστά βλέμματα των φίλων των παλιών. Θα κλείσει τα mail, τα κινητά και τα sites. Από τον κυβερνοχώρο θα εξαπολυθεί ελεύθερη στο χρόνο και θα ανοίξει τα βιβλία που έχει αφήσει εδώ και καιρό να στοιβάζονται παράταιρα στα ράφια. Σκοπό έχει, επίσης, να θυμηθεί τραγούδια που δεν άκουσε εδώ και καιρό και να αναζητήσει στίχους που δεν έχουν ψιθυριστεί για χρόνια. Η στήλη θα πατήσει το pause για να αφήσει την παλαβή καθημερινότητα να την προσπεράσει με 1000 κι ας γκεμοτσακιστεί μόνη της στην επόμενη στροφή (η πραγματικότητα, όχι η στήλη).
Ξέρω, ήδη θα αναρωτιέστε προς τι όλα αυτά. Δίνω τάχιστα τέλος στις εικασίες, χωρίς άλλη καθυστέρηση: Δεν υπάρχει λόγος! Σε ένα χαοτικό κόσμο, που χρησιμοποιεί την αιτιοκρατία ως άλλοθι και την εργασία ως υπέρτατη αξία, η στήλη θα αρνηθεί να βρει αιτίες κι αφορμές αλλού. Θα αρνηθεί τρις το αξίωμα ότι φτάσαμε στα χρόνια που όλα εξηγούνται. Πόσες φορές αναβάλλουμε την ομορφιά της ζωής για αύριο με τη βεβαιότητα ότι το αύριο είναι πάντα εκεί με τον ίδιο ήλιο,την ίδια θάλασσα;
Η στήλη θα σηκωθεί από το γραφείο της και θα ανοίξει το παράθυρο στο φθινοπωρινό αεράκι των ημερών για να παρασύρει τους φακέλους, τα χαρτιά, τις αγορεύσεις. Θα βάλει δυνατά τη μουσική, κάτι αισιόδοξο και μπιτάτο, ίσως το νέο CD του Manu Chao, και θα αφήσει το μυαλό της να σουλατσάρει αμέριμνα σε κάθε είδους ανώφελη(;) σκέψη. Θα καταστρέψει μερικές εκατοντάδες εγκεφαλικά κύτταρα με Guinness ή Corona και θα ονειρευτεί μέσα από θολές γραμμές και διαθλασμένα χρώματα την αυριανή μέρα – όποια κι αν είναι αυτή.
Είναι προφανές ότι εμφορείται από έντονη διάθεση φιλοσόφησης και ανασκόπησης. Ίσως φταίει το ότι ο υπογράφων κλείνει λίαν συντόμως τα 28 και ο έναστρος σκορπιός ζητά απολογισμούς και μελλοντικά οράματα. Θα τα έχει. Εν καιρώ βέβαια – προς το παρόν τίποτα δεν έχει προτεραιότητα, πέραν του δικαιώματος στην τεμπελιά, του «σπεύδε βραδέως» και αν όχι αυτό, τότε της ονειροπόλησης! Θα προσπαθήσει να συλλάβει ένα ιδεόγραμμα χαράς, για να συμπυκνώσει τα νόηματα που κατέχει και με αυτό να αποδομήσει την άχρωμη πολιτεία μας....
Γιατί, αδέλφια, οι ρυθμοί ζωής, τα εξοντωτικά ωράρια, η αίσθηση του «είμαι λιώμα» καθώς βυθίζεται κάποιος στον καναπέ δεν είναι κανενός είδους κανονικότητα κι ανάγκη είναι να γίνει μια στάση εδώ - για ανανοηματοδοτηθούν τα πράγματα, με αισιόδοξη ενδιάθεση, διαφορετικά το παιχνίδι είναι χαμένο.

Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 2007

Γράμματα στη μητέρα μου





«Θα σου μιλήσω ειλικρινά: είσαι πολύ άγουρος, είσαι και πολύ αφελής. Κουτορνίθι, όπως λένε στο χωριό μου. Ρίξε μόνο μια ματιά στον εαυτό σου. Ξέρεις απέξω όλες τις μαγικές λεξούλες, Δημοκρατία, Πατριωτισμός, Κράτος Δικαίου, Διαχωρισμός των Εξουσιών, Κοινωνία των Πολιτών, Ηθική Ανανέωση. Το επικίνδυνο είναι ότι τις πιστεύεις. Το κακό είναι ότι τις επαναλαμβάνεις με πεποίθηση. Μπήκες στη ζούγκλα και θέλεις να σκοτώσεις λιοντάρια προτού καν γεμίσεις το ντουφέκι σου».

Ο Φουέντες έγραψε τα πιο πάνω στο βιβλίο του «Το κάθισμα του Αετού», περιγράφοντας ένα φέρελπι νεαρό που κάνει τα πρώτα του βήματα στην πολιτική. Τελειώνοντας την παράγραφο, ξαναγύρισα στην αρχή της και διάβασα λέξη προς λέξη το απόσπασμα.

Τις μέρες αυτού του λαβωμένου Σεπτέμβρη που μας πέρασε, φίλοι, γνωστοί, αλλά κυρίως άνθρωποι που δεν γνωρίζω και συναντιέμαι τυχαία μαζί τους με ρωτάνε: «Γιατί γράφεις;». Άνθρωποι που με αγαπούν άνευ όρων ανησυχούν με αυτό που ίδιοι θεωρούν ως απροσεξία μου, ως ασυλλόγιστη δημόσια έκθεση. Αδυνατούν να συλλάβουν πως γίνεται στις 500 λέξεις αυτής της στήλης να χωράει η αδυσώπητη κριτική σε ό,τι με ενοχλεί, το ιερό μένος ενάντια στην καθεστηκυία τάξη, το ασταμάτητο σφυροκόπημα της φαύλης κυβέρνησης μας. Συχνά με προκαλούν με ερωτήσεις του τύπου: «Εσύ θα αλλάξεις τον κόσμο;» ή δηλώσεις όπως: «Είσαι πολύ μικρός για να κάνεις εχθρούς».

Παλαιότερα, η ασυμβίβαστη εφηβεία μου θα εξεγειρόταν και θα απαντούσε αναιδώς πως φυσικά και θα τον άλλαζα και πως όλοι αυτοί οι επίδοξοι «εχθροί» ήταν…. δεόντως εγγεγραμμένοι. Τώρα πια ελέγχω τις παρορμητικές μου απαντήσεις και πολεμώ με άλλα όπλα. Τις αυταπάτες για την αλλαγή του κόσμου, τις σκότωσα μια νύχτα, για να μην ξυπνήσω μια μέρα στα 50 και με πυροβολήσει το είδωλο μου απ’ τον καθρέφτη. Ανήκω σε μια γενιά που αποτελείται από ένα αξιοσημείωτο αριθμό παρτάκηδων, κωλόπαιδων και λαμόγιων της «αρπαχτής», που κανένα συλλογικό όραμα και καμιά αξία αλληλεγγύης δεν της έχει δοθεί. Αντίθετα, οι λίγοι με ένα «τίποτα» παλεύουμε να ορίσουμε τον κόσμο μας.

Ξέρω, ακόμη, πως αυτά τα κείμενα τα διαβάζουν και αυτοί που περνούν συχνά από το στόχαστρο των λέξεων μου. Είναι οι δήθεν τύποι με τα πούρα, πρώτες (χα)μούρες αυτής της κοινωνίας-μπουρδέλου, πειθήνιοι yes-men της κρατικής μηχανής, μικροί «ξερόλες» της κακιάς ώρας, ψοφοδεείς οσφυοκάμπτες μπροστά στην κάθε εξουσία που πιστεύουν ότι κάτι μορμολύκεια σαν εμένα δεν έχουν το στομάχι για να αντέξουν στις δυσκολίες. Είναι όλοι αυτοί που την κρίσιμη ώρα, στο interview, στην αίτηση, στην ανάγκη της καθημερινότητας θα βρεθούν μπροστά σου, μοστράροντας την ασχετοσύνη τους ως ικανότητα: διευθυντές, παραδιευθυντές, εργοδότες, παπάδες, μέτοχοι, γραφειοκράτες, γραμματείς και Φαρισαίοι. «Η κόλαση είναι οι άλλοι», είχε πει ο Σαρτρ, αλλά μόνο τώρα μπορώ να υποψιαστώ τι μπορεί να εννοούσε.

Λοιπόν, αν ο φόβος μπροστά σε όλο αυτό το θρασύδειλο εσμό οδηγεί μια κοινωνία στην αυτολογοκρισία και στην υποταγή στην κάθε πρόσκαιρη εξουσία, τότε θα πρέπει να δεχτούμε ότι αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να κάνει μήτε ένα βήμα μπροστά, ότι θα είμαστε για πάντα εξαρτήματα της μηχανής του Κτήνους, ότι ένας ύπνος μέσα σε ερέβη δίχως όνειρα θα είναι το πεπρωμένο μας.

Λοιπόν, μάνα, μερικές φορές νομίζω ότι ξέρω πια γιατί γράφω. Ναι, μπορεί να το έχω ήδη αποδεχτεί: δεν μπορώ να αλλάξω τα μέτρα αυτού του κόσμου. Μα δεν μπορώ κι εγώ να χωρέσω στα δικά του. Γι’ αυτό και κάθε Παρασκευή θα γεμίζω εδώ το ντουφέκι μου με 500 λέξεις...

Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2007

Μαθήματα πατριδογνωσίας για αρχάριους


“Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες,
λάβαρα, κόμιξ, σούπερ-μάρκετ, ηγέτες,
ρήτορες, μπλέντερ, βιταμίνες, μονώσεις,
κι ό,τι σου τάζουνε για να καυλώσεις.”

«Όλα από χέρι καμένα»
Κώστας Τριπολίτης

Πρόεδροι που μεταλλάσονται σε πρωθιερείς της διαπλοκής με ξένες εταιρίες. Και μετά κάνουν την πάπια γιατί δεν υπήρχε τίποτα παράνομο.

Κομμουνιστές που δεν καταδέχονται να κυκλοφορήσουν με κάτω των 2000 κυβικών αυτοκίνητα. Και δίνουν οδηγίες από υπερπολυτελή γραφεία για το επόμενο στάδιο της πάλης των τάξεων.

Δεξιοί που ξύπνησαν μια μέρα και συνειδητοποίησαν ότι το φίδι του εθνικισμού, που ανάθρεψαν για χρόνια, τώρα γύρισε εναντίον τους. Και καμιά μεταμέλεια δεν αρκεί πια.

Ένα κράτος που βαφτίστηκε στα λύματα της αναξιοκρατίας και της λογικής των ημετέρων. Και αντιδρά σε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού και κάθαρσης της σαπίλας.

Ένα έθνος από developer που ασελγεί ασύστολα πάνω στη γη του χτίζοντας εκτρώματα και ξεπουλώντας όσο-όσο το δεσμό του με αυτή τη γη. Δεν είναι ότι όλοι έχουν μια τιμή, είναι που όλα πια έχουν μια ταρίφα.

Ένας λαός αιώνιων δούλων, που τώρα απέκτησε αυτό εξεγερμένους δούλους. Και στέκεται αμήχανο μπροστά στη διεκδίκηση της αξιοπρέπειας τους. Πως να αντιληφθείς κάτι που έχεις λησμονήσει αιώνες πριν;

Μια κοινότητα που θεωρεί ότι τα υπόλοιπα 6 δισεκατομμύρια του πλανήτη ασχολούνται στα αλήθεια με το τι γίνεται σ’ αυτή τη ρωγμή του χώρου. Και επιμένει να ομφαλοσκοπεί, κάνοντας τα ίδια και ίδια λάθη, με τους ίδιους και ίδιους αρχηγούς, εδώ και χρόνια.

Ένα ποίμνιο αμνών, που οδηγείται πνευματικά από μια ημιμαθή κάστα αλιβάνιστων, φιλάργυρων ιεραρχών. Και κοινωνεί Κυριακή πρωί τον προδομένο Λόγο.

Ένας συρφετός συντηρητικών που τα σαββατοκύριακα συνωστίζεται σε αίθουσες δεξιώσεων και σε γήπεδα για να αλληλοχαιρετίσει και να αλληλοβριστεί. Και επιμένει αλόγιστα στην ίδια απαράλλακτη ρουτίνα για χρόνια.

Μια σειρά από προσκυνημένες συντεχνίες που βουβαίνονται όταν συμβαίνουν θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα στα συγκροτήματα των μεγαλοεργολάβων, που αδρανούν μπροστά στην υποχώρηση των εργατικών κατακτήσεων, που σφυρίζουν αδιάφορα μπροστά στον εργασιακό μεσαίωνα των εργοδοτών. Και ο κομματικός ομφάλιος λώρος τους τυλίγεται αργά γύρω από το δικό μας λαιμό.

Ένας βόρβορος από ολόιδιες γκόμενες – μαλλί κομμωτηρίου, fake αξεσουάρ, λευκωσιάτικη προφορά, κενόδοξες ιέρειες της ασημαντότητας. Και το Σάββατο clubbing.


Πείτε και σε μενα τον «περιθωριακό»: Πως τους αντέχετε;