Πέμπτη 9 Αυγούστου 2007

Από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

ΓΚΡΙΝΙ ΠΕΡΒΙΣ ΠΕΤΓΙΑΡΕ, Αβορίγινας καλλιτέχνης, γεννημένος «κάπου στη δεκαετία του '40», όπως λέει το επίσημο βιογραφικό του, στο Μπάουνταρι Μπορ της Αυστραλίας, σε μια περιοχή που τη λένε Ουτοπία. Η ιδιαίτερή του, λαϊκή ζωγραφική, είναι καταξιωμένη στην πατρίδα του, μα και στο εξωτερικό. Κάθε πίνακάς του πωλείται πολλές δεκάδες χιλιάδες δολάρια που όμως δεν καταλήγουν στην τσέπη του καλλιτέχνη, λόγω της γνωστής, μεγάλης αλυσίδας των «αεριτζήδων» που μεσολαβούν πάντα μεταξύ δημιουργού και τελικού αγοραστή. Τα έργα όλων των Αβοριγίνων καλλιτεχνών (και υπάρχουν αυτήν τη στιγμή περίπου 200 που ζουν και εργάζονται στην Ουτοπία) αγοράζονται από Αυστραλούς εμπόρους ειδών λαϊκής τέχνης για ένα κομμάτι ψωμί.


Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ σπάνια μαθαίνει μετά, εκεί στην Ουτοπία όπου ζει, πού καταλήγει κάποιο έργο του και πόσο πουλήθηκε. Η φήμη, βέβαια, του Πετγιαρέ, όπως και της θείας του, Εμιλι Καμέ Κνγκουαρέγε, που δεν ζει πια, η οποία θεωρείται η σπουδαιότερη Αβοριγίνα ζωγράφος όλων των εποχών, έχει ξεπεράσει την αρμοδιότητα των μεσαζόντων, και δεν είναι λίγοι οι φιλότεχνοι που καταπλέουν από διάφορα μέρη του κόσμου στην περιοχή της Ουτοπίας για να αγοράσουν πίνακες «κατευθείαν από την πηγή». Ομως και πάλι, όπως αποκαλύπτεται σ' ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ της «Ιντεπέντεντ», «φιλότεχνοι» και έμποροι, εκμεταλλευόμενοι τις πρωτόγονες συνθήκες υπό τις οποίες ζουν πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους, αρπάζουν εξαιρετικά έργα τέχνης αποπληρώνοντάς τα με κρασί, σοκολάτες... Ακόμα και ένα κουτί με χάπια Βιάγκρα έδωσε ένας αθεόφοβος Αμερικανός «φιλότεχνος», παραμυθιάζοντας τον καλλιτέχνη ότι πρόκειται για μαγικό φάρμακο για να ζωγραφίζει ακόμη πιο καλά.

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ επιτροπή στην Αυστραλία συνέλεξε στοιχεία γύρω από τη στυγνή αυτή εκμετάλλευση των Αβοριγίνων καλλιτεχνών και διεπίστωσε ότι από την πώληση των έργων τους εισπράττονται τουλάχιστον 180 εκατομμύρα ευρώ το χρόνο. Οι περισσότεροι ζωγράφοι πληρώνονται το πολύ 200 ευρώ για έναν πίνακα που μπορεί, μετά, να πουληθεί για 7-10 χιλιάδες ευρώ. Η κυβέρνηση προσπαθεί να βρει τρόπους να προστατέψει τους Αβοριγίνους καλλιτέχνες της Ουτοπίας από τους εμπόρους-γύπες που τους γυροφέρνουν. (Σ.Σ.: Δεν λείπει από πουθενά αυτή η σιχαμερή συνωμοταξία των λαμογίων, ρε γαμώτο; Οπου μυρίζονται φράγκα, να ορμάνε σαν λυσσασμένα;).

ΕΔΩ και εκατομμύρια χρόνια οι Αβορίγινες (κυρίως από την περιοχή της Ουτοπίας), δημιουργούν απίθανες ζωγραφιές επάνω στα σώματά τους, μα και σε κορμούς δέντρων. Το 1971, ένας λευκός δάσκαλος που βρέθηκε στην περιοχή, στον οικισμό Παπούνγια, ο Τζέρι Μπάρντον, έδωσε πινέλα και χρώματα στους γηραιότερους και τους ενθάρρυνε να ζωγραφίσουν σε καμβά τις περίφημες «Ονειρικές Ιστορίες» τους ή, ακριβέστερα, «Ιστορίες από τον καιρό των Ονείρων», όπως μεταφράζονται τα Dreamtime Stories. Οι «Ιστορίες» αυτές, περιγράφονται από τον καλλιτέχνη με μια σειρά από χρωματιστές τελίτσες, που άλλοτε έχουν κανονικά σχήματα και μορφές, και άλλοτε είναι υπέροχα αλληγορικές, όπως στους πίνακες της Εμιλι Καμέ Κνγκουαρέγε, ένας από τους οποίους πουλήθηκε τον περασμένο μήνα στην Αυστραλία έναντι 750.000 ευρώ.

Η ΔΙΗΓΗΣΗ και απεικόνιση ιστοριών είναι, αιώνες τώρα, αδιάσπαστο κομμάτι της ζωής των ιθαγενών της Αυστραλίας. Με ιστορίες και παραμύθια μεγαλώνουν οι γονείς, οι γιαγιάδες και παππούδες τα παιδιά και εγγόνια τους. Οι «Ιστορίες των Ονείρων» (που είναι, επίσης, άλλη ερμηνεία του ίδιου όρου) εξηγούν, κυρίως, πώς σχηματίστηκε η γη των Αβοριγίνων και πώς κατοικήθηκε. Περιγράφει την επιρροή που έχουν στη γη τα καιρικά φαινόμενα, και την αποδίδει με «ζωγραφιές από στίγματα» -μικρές τελίτσες που απεικονίζουν βουνά, ποτάμια, ουρανό, αλλά και εποχές και αισθήματα -ηρεμία, αντάρα, φόβο, αγάπη, πόνο...

ΣΤΗ ΓΗ της Ουτοπίας, οι ιστορίες ονείρων έρχονται εύκολα στο στόμα και στα ακροδάκτυλα των ανθρώπων. Μυρίστηκαν κρέας τα όρνια και όρμηξαν.

Δεν υπάρχουν σχόλια: