Βλέπε. Άκου. Σιώπα.

"Δεν κατηγορώ εκείνους που επιζητούν να επεκτείνουν την εξουσία τους, κατηγορώ εκείνους που είναι πρόθυμοι να υποταχθούν".

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ

Το 1984 η κ. Julia Glasenapp προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της χώρας της, της τότε Δυτικής Γερμανίας. Η ιστορία της έχει, περίπου, ως εξής: Πριν από την πρόσληψή της ως καθηγήτριας υπό δοκιμασία σε δημόσιο σχολείο, ζητήθηκε από τη Julia να αποδεχθεί ρητά τις "αρχές του ελεύθερου, δημοκρατικού, συνταγματικού συστήματος της χώρας της". Η δήλωση αυτή ζητείτο από κάθε νεοεισερχόμενο στη γερμανική δημόσια υπηρεσία. Η προϋπόθεση της δήλωσης των πολιτικών φρονημάτων δεν ήταν τυχαία, αν ανακαλέσει κάποιος στη μνήμη την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και ειδικά στη Γερμανία, όπου δραστηριοποιούνταν ομάδες, οι οποίες αντιστρατεύονταν ένοπλα την καθεστηκυΐα τάξη πραγμάτων.
Μετά την ανάληψη των καθηκόντων της ως καθηγήτριας, η Julia ανέπτυξε πολιτική δράση, κυρίως μέσω αρθρογραφίας, σε κομμουνιστικά έντυπα. Με την αρθρογραφία της υποστήριζε τις πολιτικές του Κομμουνιστικού Κόμματος, που αφορούσαν το κρατίδιο της Βεστφαλίας, όπου διέμενε. Οι ιεραρχικά ανώτεροι της στον εργασιακό της χώρο, την κάλεσαν να δώσει εξηγήσεις για την έκφραση αυτών των απόψεων, αφού θεώρησαν ότι οι ενέργειες της αντέβαιναν στη ρητή δήλωσή της περί του σεβασμού του πολιτικού συστήματος της Δυτικής Γερμανίας.. Η Julia δήλωσε ότι δεν ήταν μέλος του ΚΚ της Γερμανίας, αλλά υποστήριζε τις πολιτικές που αυτό διακήρυττε. Μέσα από μια σειρά διοικητικών και δικαστικών αποφάσεων, η Julia παύτηκε από τα καθήκοντά της, με το αιτιολογικό ότι δεν ήταν έτοιμη να υποστηρίξει τις αρχές που πρέσβευε το εφαρμοζόμενο πολιτικό σύστημα.
Η παύση της και η μη δικαίωσή της από τα γερμανικά δικαστήρια, την οδήγησαν να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, ισχυριζόμενη ότι είχε καταπατηθεί το δικαίωμα της στην ελεύθερη έκφραση των απόψεών της. Το Δικαστήριο, με προφανή πολιτική σκοπιμότητα, θεώρησε ότι κάθε χώρα μπορεί να θέτει τις προϋποθέσεις που η ίδια κρίνει σκόπιμες για την πρόσληψη προσωπικού στη δημόσια υπηρεσία της και απέρριψε την προσφυγή της προσφεύγουσας, χωρίς να εξετάσει την ουσία των ισχυρισμών της.
Η απόφαση αυτή, αν και δεν αποτελεί την καλύτερη στιγμή του Δικαστηρίου, εντούτοις προσφέρει γόνιμο έδαφος για προβληματισμό και εξαγωγή συμπερασμάτων όσον αφορά το δικαίωμα όσων εργάζονται στο Δημόσιο να εκφράζουν τις απόψεις τους για πολιτικά, ιδεολογικά και γενικότερου ενδιαφέροντος θέματα και τη δυνατότητα τους να εκφράζουν τις διαφωνίες και ανησυχίες τους για τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Οι νομικές ρυθμίσεις αποτυπώνουν, βέβαια, την επικρατούσα αντίληψη σε μια κοινωνία για θέματα που αφορούν το σεβασμό στην αντίθετη ή διαφορετική άποψη και τη δυνατότητα που της δίνεται να έχει πρόσβαση σε μέσα επικοινωνίας για να προβάλλεται και να δημοσιοποιείται. Κι εδώ, σημαντικό στοιχείο είναι πόσο το ίδιο το επικρατούν πολιτικό κλίμα σε μια χώρα επιτρέπει κατ' ουσίαν, και όχι κατ' επίφαση, την ύπαρξη και έκφρασή της. Κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο όταν υπάρχουν νομικά κείμενα που προβλέπουν το δικαίωμα, αλλά κι όταν είναι εμπεδωμένη η δημοκρατική αντίληψη στα μέλη μιας κοινωνίας, που δεν λειτουργούν υπό το βάρος υποδείξεων, προειδοποιήσεων ή παρατηρήσεων και σε ακραίες περιπτώσεις εκφοβισμών και απειλών, ότι η διασφάλιση του ατομικού δικαιώματος για τον κάθε πολίτη, είναι sine qua non συνθήκη για μια λειτουργική δημοκρατία και, άρα, για μια καλύτερη πατρίδα.
Η Julia μπορεί να έχασε τη δίκη, αλλά όχι την αξιοπρέπειά της - και αυτό παραμένει διαχρονικά το ζητούμενο. Είμαι σίγουρος ότι ο καθένας, έχει ήδη αποφασίσει με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει...